Czym jest strata okołoporodowa?
Szeroko rozumiane pojęcie straty okołoporodowej odnosi się do doświadczenia
poronienia, martwego urodzenia lub śmierci dziecka tuż po porodzie. Dla osób, które
tego doświadczają, jest to wydarzenie potencjalnie traumatyczne, wywołujące
intensywny stres, napięcie.
Dlaczego wsparcie emocjonalne jest tak ważne po stracie okołoporodowej?
Osoby, które doświadczyły straty okołoporodowej mogą mierzyć się z wieloma różnymi emocjami, takimi jak żal, smutek, bezradność, rozpacz, poczucie winy, izolacja, złość czy gniew. Proces żałoby jest indywidualny i każda osoba przeżywa go na swój sposób, dlatego wsparcie emocjonalne powinno być dostosowane do potrzeb konkretnej osoby znajdującej się w kryzysie. W sytuacji, w której rodzic nie może liczyć na odpowiednią pomoc od bliskich, grupy wsparcia oferują przestrzeń do przeżywania i zrozumienia emocji w bezpiecznym i wspierającym środowisku.
Czym są grupy wsparcia?
Grupa wsparcia to samopomocowa forma zrzeszająca osoby z podobnymi, trudnymi doświadczeniami, jak na przykład strata okołoporodowa. Utworzenie grupy wsparcia pozwala na stworzenie bezpiecznej przestrzeni, w której można podzielić się swoimi emocjami i przeżyciami, wyrazić to, co trudno wyartykułować lub odreagować. Pozwala też obserwować, jak inni radzą sobie w podobnej sytuacji, ponieważ jednym z celów, które przyświecają grupom wsparcia jest także uświadomienie uczestnikom, że nie są sami w swoich trudnych doświadczeniach oraz że istnieje wiele dostępnych i osiągalnych sposobów poradzenia sobie z trudnością.
Pomaga to zmniejszyć poczucie samotności i izolacji oraz daje szansę, aby zbudować relacje, które mają potencjał wyjść poza samą grupę i pełnić rolę wsparcia w przypadku kolejnych sytuacji kryzysowych.
Grupy wsparcia mogą być organizowane na różne sposoby – mogą być bardziej lub mniej sformalizowane, w zależności od organizatora, celu czy czasu trwania i mogą dobywać się stacjonarnie, zdalnie oraz w modelu hybrydowym. Mogą być prowadzone przez specjalistów zdrowia psychicznego, takich jak psychologowie/psycholodzy, psychoterapeuci, specjaliści pracujący z konkretnymi grupami, które potrzebują wsparcia, a także przez osoby z doświadczeniem życiowym podobnym do doświadczeń uczestników.
Grupa może mieć charakter zamknięty, w którym uczestniczą stałe osoby lub otwarty – rotacyjny, jak w przypadku grupy wsparcia Fundacji Gonito prowadzonej w ramach projektu ciągłego „Droga ku Ukojeniu”, do której cały czas mogą dołączać nowe osoby. Bardzo ważne jest, aby przed dołączeniem do grupy zrozumieć jej charakter i warunki funkcjonowania, bowiem pamiętajmy, że każdy z nas ma unikalne doświadczenia i potrzeby i to, co może zadziałać dla innych, wcale nie musi być odpowiednie dla nas.
W każdej grupie wsparcia obowiązuje kontrakt, czyli spis zasad regulujących jej działanie. Każdy kontrakt będzie różnił się w zależności od uczestników i prowadzących, natomiast możemy spodziewać się, że znajdą się w nim między innymi takie zasady jak:
- Poufność – treści spotkań nie są wynoszone poza grupę wsparcia, aby każdy uczestnik czuł się bezpiecznie wyrażając swoje emocje;
- Brak oceniania – uczestnicy nie oceniają się wzajemnie, bo każdy ma prawo do własnych emocji;
- Brak udzielania rad – uczestnicy nie dają rad, lecz wysłuchują i dzielą się swoimi przeżyciami oraz emocjami;
- Wzajemnego szacunku – każdy ma prawo do nieprzerywanej wypowiedzi;
- Areligijność oraz apolityczność – grupy wsparcia są otwarte dla każdej osoby.
Korzyści z uczestnictwa w grupie wsparcia dla osób po stracie okołoporodowej
Są liczne korzyści z uczestnictwa w grupie wsparcia dla osób po stracie okołoporodowej i mogą się różnić w zależności od indywidualnych potrzeb i oczekiwań. Wśród nich można wymienić m.in. stworzenie bezpiecznej przestrzeni do wyrażania emocji, na które w życiu codziennym nie zawsze jest czas lub które nie zawsze spotkają się ze zrozumieniem oraz empatią otoczenia. Przełamanie poczucia izolacji oraz tabu, które nadal towarzyszy tematyce straty okołoporodowej, a także nauczenie się, aby otwarcie rozmawiać o tym doświadczeniu i przyzwolenie sobie na przeżywanie żałoby, są kluczowe w procesie zdrowienia.
Kolejną korzyścią jest możliwość uzyskania poczucia zrozumienia i akceptacji poprzez rozmowy z osobami, które doświadczyły podobnego kryzysu. Wymiana doświadczeń poszerza perspektywę i pozwala spojrzeć na dany problem z różnych stron. Może to być pomocne w procesie przechodzenia przez trudność. Co więcej, grupy wsparcia sprzyjają tworzeniu się wspólnoty, które często trwają nawet po zakończeniu danej grupy. Stwarza to możliwość budowania wspierających, długotrwałych relacji międzyludzkich opartych na wrażliwości, otwarciu oraz zrozumieniu.
Rola specjalisty w grupach wsparcia
Specjalista (psycholog, psychoterapeuta czy facylitator) pełni w grupie wsparcia rolę moderatora. Może rozpocząć spotkanie, zaproponować konkretną aktywność lub temat do rozmowy. W trakcie spotkania zazwyczaj podsumowuje wypowiedzi uczestników, szukając wspólnych elementów w ich narracjach. Gdyby zaistniała potrzeba, może również dostarczyć uczestnikom psychoedukacji, wyjaśniając mechanizmy emocjonalne czy psychologiczne związane z danym kryzysem.
Korzyści płynące ze spotkań stacjonarnych
Grupy wsparcia dla osób z doświadczeniem straty okołoporodowej, funkcjonujące w trybie stacjonarnym, oferują wyjątkowe korzyści, które trudno uzyskać w formie zdalnej. Przede wszystkim, uczestnicy mają możliwość pełniejszego osadzenia się w relacjach z innymi, co sprzyja budowaniu zaufania i poczucia przynależności. Bezpośredni kontakt z prowadzącymi oraz pozostałymi uczestnikami stwarza przestrzeń do głębszego przeżywania emocji w bezpiecznym środowisku. W trakcie spotkań prowadzący ma możliwość zastosowania szerokiego zakresu narzędzi terapeutycznych, takich jak praca z ciałem, techniki uważności, arteterapia czy metody wizualizacji i różne formy ekspresji, które wymagają fizycznej obecności, a w formie zdalnej mogą być mniej funkcjonalne lub w ogóle niemożliwe do zastosowania.
Stacjonarne spotkania umożliwiają także spontaniczną interakcję, której trudno doświadczyć w środowisku wirtualnym, a która bywa kluczowa dla procesów grupowych związanych z przepracowywaniem straty i integracją emocjonalną.
Grupy wsparcia a inne formy pomocy po stracie okołoporodowej
Pamiętajmy, że oprócz grup wsparcia istnieje wiele innych form specjalistycznej pomocy, wśród nich można wymienić: interwencję kryzysową, poradnictwo psychologiczne, psychoterapię indywidualną lub grupową, a także terapię zajęciową.
W zależności od naszych potrzeb, uczestnictwo w grupie wsparcia można uzupełnić o inne formy wsparcia specjalistycznego. To, co wyróżnia grupy wsparcia na tle pozostałych metod poprawy zdrowia psychicznego, to przede wszystkim możliwość tworzenia społeczności oraz nawiązywania relacji z osobami przeżywającymi podobne trudności, co jest szczególnie istotne dla tych, którzy mierzą się z poczuciem osamotnienia oraz izolacją społeczną.
Podsumowanie
Grupy wsparcia dla osób z doświadczeniem straty okołoporodowej pełnią kluczową rolę w procesie radzenia sobie z traumą i żałobą. Oferują one przestrzeń, w której osoby, które doświadczyły poronienia, martwego urodzenia lub wczesnej śmierci dziecka, mogą dzielić się swoimi emocjami, uzyskać wsparcie od innych z podobnym doświadczeniem i poczuć się zrozumiane. Uczestnicy grup wsparcia często podkreślają, że kontakt z osobami, które przeszły przez podobną sytuację, daje im poczucie wspólnoty i bezpieczeństwa, co jest trudne do osiągnięcia w otoczeniu, które często nie rozumie złożoności przeżywanej straty.
Jeśli w swoim życiu doświadczyłaś lub doświadczasz kryzysu i zastanawiasz się, jak sobie z nim poradzić, udział w grupie wsparcia może być dla Ciebie właściwym rozwiązaniem. Pamiętaj, że proszenie o pomoc nie jest oznaką słabości, lecz istotną umiejętnością, która może Ci pomóc zadbać o swoje zdrowie psychiczne. Życie warte jest rozmowy, problemy są warte przepracowywania, a nasze emocje zasługują na to, aby je dostrzec, nazwać i przeżyć w zgodzie z nami samymi oraz z otaczającym nas światem.
Julia Pradelok
Redakcja i korekta tekstu Weronika Waszczuk oraz Dominik Skurzok
Jeśli Ty lub bliska Tobie osoba doświadczyła straty okołoporodowej, możesz zwrócić się o pomoc między innymi do:
Fundacja Gonito
ul. Nad Wirynką 26, 62–052 Komorniki
tel.: +48 501 371 016
https://www.fundacjagonito.org
e-mail: fundacjagonito@gmail.com
Jeśli znajdujesz się w stanie kryzysu psychicznego, skontaktuj się z Centrum Wsparcia dla osób w stanie kryzysu psychicznego. Linia jest całodobowa i bezpłatna dla osób dzwoniących.
tel.: 800 70 2222